Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın koordinasyonunda Akdeniz Koruma Derneği’nce 2016 yılında hayata geçirilen ‘İzleme’ projesi kapsamında Akdeniz fokunun Gökova Körfezi’nde azalan yaşam alanlarını artırmak üzere bir doğal kıyı mağarasında, türün üreme dönemlerinde kullanabileceği platform uygulaması yapıldı. Bugüne kadar dünyada Akdeniz fokları için denenmeyen bu yöntem, ilk olma özelliği taşıyor. Uygulama sayesinde nesli tehdit altındaki tür için potansiyel üreme ve dinlenme mağarası özellikleri taşıyan kıyı mağaralarının sayısı 4’ten 5’e yükseltilmiş oldu. ‘İzleme’ projesi çerçevesinde Gökova Körfezi’nde ilk kez bir mağarada 3 yetişkin dişi ve 2 yavru Akdeniz foku aynı anda görüntülendi. Koruma çabalarının olumlu sonuç vermesi mutluluk yaşattı.
Akdeniz Koruma Derneği İletişim Yöneticisi Esra Kartal, 2012 yılından bu yana deniz koruma alanlarında Akdeniz foku, kum köpek balığı başta olmak üzere tür izleme, alan koruma ve denizel habitat restorasyonu üzerine çalışmalar yaptıklarını belirtti. Kartal, “Denizel alandaki tüm çalışmalarımızda öncelikle denizel habitatların korunması ve biyoçeşitliliğin artmasını bu yolla da geçimini denizden sağlayan küçük ölçekli kıyı balıkçılarının desteklenmesini hedefliyoruz. Akdeniz foku izleme ve koruma çalışmalarımızı geliştirmek için 2016’dan bu yana Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü ile ortak hareket ediyoruz. Fokların kıyı mağaralarını kullanım durumunun ve bireylerin tanımlanması ile Türkiye’nin Akdeniz ve Ege kıyılarını kullanan birey sayısı hakkında önemli bilgiler elde ediyoruz” dedi.
GÜVENLİ BİR ALAN OLDU
Akdeniz Koruma Derneği İletim Yöneticisi Kartal, Gökova Körfezi’nde Akdeniz fokunun dinlenme ve yavru büyütmek için kullandığı kıyı mağaralarını fotokapan ve tam zamanlı kamera sistemleri ile izlediklerini belirterek, “Burada yaptığımız bu çalışmayı Gökova Körfezi’nden Gelidonya Burnu’na kadar olan kıyı şeridindeki toplam 14 kıyı mağarasında Türkiye uygulanmasını gerçekleştirdiğimiz ‘Tehdit Altındaki Coğrafyalar Programı’ ile yapıyoruz. Gökova Körfezi’nde İzleme çalışması yürütülen 5 kıyı mağarası bulunuyor. İzleme çalışması yürüttüğümüz bu kıyı mağaralarından birinde aynı anda 3 yetişkin dişi ve 2 yavru Akdeniz foku görüntüsü kaydettik. Bugüne kadar bu kadar Akdeniz foku bir arada bulunduğu bu görüntü, körfez için ilk kez oldu. Gökova Körfezi, Akdeniz fokları için daha güvenli bir alan haline geldi” diye konuştu.
Deniz Koruculuğu Sistemi’nin önemine de değinen Kartal, “Balıkçılığa kapalı alanda, Akdeniz foku başta olmak üzere nesli tehdit altındaki türlerin korunması ve popülasyonunun artması, bu sayede de küçük ölçekli balıkçılığın desteklenmesi için ‘Deniz Koruculuğu Sistemi’ uygulanıyor. Bu sistem sayesinde ülkemizin doğa koruma mevzuatına göre izinli araştırma ve izleme çalışmaları dışında her türlü girişin yasak olduğu kıyı mağaraları insan baskısından korunuyor ve balık biyokütlesi artıyor. Bu çalışma Çevre ve Şehircilik ile Tarım ve Orman Bakanlıkları Sahil Güvenlik, jandarma, Gökova Körfezi’ndeki su ürünleri kooperatifleri ve Akdeniz Koruma Derneği’nin ortak çabasının sonucudur” dedi.
Esra Kartal, Akdeniz fokunun nesli tükenmekte olan deniz memelileri arasında yer aldığını ve birçok tehdide maruz kaldığını belirterek, “Akdeniz fokunun dünyada yaklaşık 700, Türkiye kıyılarında ise 100 kadar olduğu tahmin ediliyor. Bu türün önemli yaşam alanları arasında bulunan ve dinlenme, yavru bakımı için kullandığı kıyı mağaraları, birçok baskıya maruz kalıyor. Bunların başında kıyılardaki aşırı insan baskısı ve yapılaşmanın artması bulunuyor. Çevre ve Şehircilik, Tarım ve Orman ile İçişleri Bakanlıkları’nın onayı, Fauna&Flora International’ın ortaklığında yürütülen Tehdit Altındaki Coğrafyalar Programı, bu tehditlerin etkilerini denizel ekosistem restorasyonu ile en aza indirmeyi hedefliyor” diye konuştu.
Akdeniz Koruma Derneği’nin Gökova Saha Yöneticisi Çağdaş Yaşar ise, Gökova Körfezi’nin Akdeniz fokları için güvenilir bir alan olmaya başladığın, bu sayede denizdeki balık popülasyonun arttığını, artışla beraber fokların yaşam alanının genişlemiş olduğunu söyledi.
Cavit AKGÜN/MUĞLA, (DHA)
News
